آموزش گام‌به‌گام تنظیم دستگاه نورد سه غلطک

دستگاه نورد سه غلطک یکی از پرکاربردترین تجهیزات در صنایع فلزی است که برای خم کردن ورق‌های فلزی به اشکال مختلف مانند استوانه، مخروط و منحنی استفاده می‌شود. تنظیم دقیق این دستگاه نه‌تنها باعث افزایش دقت کار نهایی می‌شود بلکه از استهلاک زودرس تجهیزات و ضایعات مواد اولیه نیز جلوگیری می‌کند. در این مقاله، به زبان ساده و کاملاً کاربردی، تنظیمات دستگاه نورد سه غلطک را گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم.

مرحله اول: آشنایی با اجزای اصلی دستگاه نورد سه غلطک

پیش از هرگونه تنظیم، باید با اجزای اصلی دستگاه آشنا شوید. دستگاه نورد سه غلطک معمولاً از سه غلتک اصلی تشکیل شده است:

• غلتک بالایی (Top Roller): برای قرارگیری ورق و اعمال فشار اولیه.
• غلتک‌های پایینی (Bottom Rollers): برای کنترل خم ورق و شکل‌دهی دقیق.
• مکانیزم تنظیم (دستی یا هیدرولیکی): برای بالا و پایین کردن غلطک‌ها.

در مدل‌های پیشرفته، این اجزا ممکن است به‌صورت اتوماتیک یا CNC کنترل شوند.

مرحله دوم: آماده‌سازی دستگاه پیش از تنظیم

پیش از آغاز فرآیند تنظیم، رعایت چند نکته ایمنی و آماده‌سازی الزامی است:

1. بررسی وضعیت ظاهری دستگاه از نظر وجود ترک، روغن‌ریزی یا خرابی.
2. اطمینان از سلامت سیستم هیدرولیک و برقی.
3. تمیز بودن سطح غلطک‌ها برای جلوگیری از خط افتادن روی ورق.
4. تنظیم دمای محیط کارگاه؛ دمای خیلی بالا یا پایین می‌تواند روی کارایی غلطک‌ها اثر بگذارد.
5. استفاده از لباس ایمنی، دستکش و عینک کار.

مرحله سوم: تنظیم ضخامت ورق

برای هر ضخامت ورق، میزان فشاری که باید توسط غلطک‌ها اعمال شود متفاوت است. به طور کلی:

• برای ورق‌های نازک (زیر ۲ میلی‌متر): غلطک‌ها را نزدیک به هم تنظیم کنید.
• برای ورق‌های ضخیم‌تر: فاصله بیشتری بین غلطک‌ها در نظر بگیرید تا از خم‌ شدن بیش‌ از حد جلوگیری شود.

🔧 نکته مهم: حتماً از جدول یا دفترچه راهنمای دستگاه استفاده کنید. هر دستگاه، منحنی تنظیم مخصوص به خود را دارد.

مرحله چهارم: تنظیم موقعیت غلطک‌ها

1. تنظیم غلطک بالایی:
   این غلطک باید درست در مرکز ورق قرار گیرد. در مدل‌های پیشرفته، این کار با سیستم CNC انجام می‌شود.
2. تنظیم غلطک‌های پایینی:
   بسته به نوع خمکاری (U، استوانه‌ای یا مخروطی)، موقعیت این غلطک‌ها تنظیم می‌شود. هر چه غلطک‌های پایین‌تر به سمت مرکز متمایل شوند، شعاع خم بیشتر خواهد بود.
3. تراز بودن غلطک‌ها:
   تراز نبودن غلطک‌ها باعث خم‌های غیر یکنواخت می‌شود. با ابزار تراز یا لیزر، از افقی بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.

مرحله پنجم: تست اولیه با ورق ضایعاتی

پیش از شروع تولید اصلی، با یک ورق ضایعاتی تست کنید:

• بررسی شعاع خم
• چک کردن لبه‌های ورق از نظر موج‌دار شدن
• بررسی فشار وارده برای جلوگیری از ترک‌خوردگی

اگر نتیجه دلخواه حاصل نشد، مجدد موقعیت غلطک‌ها را کمی تغییر دهید و تست را تکرار کنید.

مرحله ششم: شروع عملیات نورد

اکنون می‌توانید فرآیند نورد را آغاز کنید:

1. قرار دادن ورق روی دستگاه
2. شروع حرکت تدریجی غلطک بالایی
3. پیشروی آرام و یکنواخت ورق بین غلطک‌ها
4. کنترل دستی یا با پنل CNC برای حفظ زاویه دقیق

در طول عملیات، توجه به صداهای غیرمعمول، لرزش یا تغییر رنگ ورق می‌تواند نشانگر نیاز به توقف فوری دستگاه باشد.

مرحله هفتم: بررسی نهایی کیفیت کار

پس از اتمام کار:

• شعاع خم را با الگو یا ابزار اندازه‌گیری بررسی کنید.
• دقت داشته باشید که هیچگونه ترک، چین‌خوردگی یا موج در قطعه نهایی وجود نداشته باشد.
• اگر شکل مورد نظر حاصل نشده بود، می‌توانید ورق را مجدداً با تنظیمات جدید عبور دهید.

نکات تکمیلی و حرفه‌ای

• روغن‌کاری منظم غلطک‌ها باعث افزایش عمر دستگاه می‌شود.
• در پروژه‌های حساس، استفاده از نرم‌افزارهای شبیه‌ساز نورد پیشنهاد می‌شود.
• هنگام نورد قطعات مخروطی، یکی از غلطک‌های پایین باید نسبت به دیگری زاویه‌دار تنظیم شود.

جمع‌بندی

تنظیم دقیق دستگاه نورد سه غلطک یک مهارت فنی و حساس است که به تجربه، دقت و رعایت نکات ایمنی نیاز دارد. با انجام درست این مراحل، می‌توان کیفیت تولید را بالا برد، هزینه‌ها را کاهش داد و عمر مفید دستگاه را افزایش داد.